4. Gevolgen van klimaatverandering
Broeikasgassen
De narigheid met klimaatverandering begon kort na het begin van de
Industriële Revolutie met de uitvinding van de stoommachine. De revolutionaire stoommachine zorgde ervoor dat fabrieken veel meer en veel sneller konden produceren. Dat paarden en trekschuiten niet langer nodig waren voor het vervoer en dat schepen niet langer afhankelijk waren van de wind in hun zeilen.
Stoommachines werkten door het verbranden van steenkool. Je voelt ‘m al: bij de verbranding van steenkool (en van gas, hout, olie, benzine en diesel) komen
CO2
en andere broeikasgassen vrij. Zoals methaan, stikstoffen, gefluoreerde gassen en waterdamp.
Waar komen de broeikasgassen vandaan?
De infographic hieronder vertelt je waar de broeikasgassen (in 2016) werden veroorzaakt (energieopwekking, vervoer, bouw, wegenbouw, landbouw en veehouderij, ontbossing en afval) en hoe groot hun bijdrage is aan de opwarming. Het gaat niet alleen om CO2 maar ook om methaan (CH4), N2O (lachgas) en een aantal chloorverbindingen. De totale uitstoot in 2019 bedroeg 59,1 gigaton CO2e. CO2e betekent CO2-equivalent: het totaal aan alle broeikasgassen, omgerekend naar het opwarmeffect van CO2. Dat is inclusief de CO2, die iedereen dag en nacht uitademt. Ongeveer een kilo per dag. Niet veel, totdat je het vermenigvuldigt met 7 miljard mensen maal 365 dagen.
Op World Resources Institute staat de interactieve versie van deze infographic.
Wil je het heel precies per land weten, kijk dan op
Climate Watch.
Waar blijven de broeikasgassen?
Net zoals we kunnen spreken over de waterkringloop, bestaat er ook een
CO2-kringloop.
Oeps, dat ging wel erg snel, hè? Op
deze infographic kun je de CO2-huishouding wat langer bestuderen:
Bron: Biological and Environmental Research Information System
De natuur absorbeert een flink percentage van de totale CO2-uitstoot. Welk percentage noemt
dit artikel. Zie de alinea Atmospheric carbon dioxide and the carbon cycle.
Links boven in de infographic staat boven Photosynthesis 120+3. Die +3 is de uitstoot die de mens veroorzaakt. Zie ook de uitleg rechts boven (het blokje met de witte en rode pijl).
Opwarming
De concentratie CO2 in de atmosfeer drukt men uit in PPM: Parts Per Million (het aantal moleculen CO2 per miljoen moleculen andere gassen in de lucht).
Het percentage CO2 is de laatste 650.000 jaar nooit boven de 300 PPM gestegen. Pas in de 19e en 20e eeuw is het omhooggeschoten. Op dit moment al tot boven de 400 PPM.
In gewicht gaat het om 3,200 tot 3.800 Gt (gigaton) CO2!
Al die broeikasgassen werken als een warme deken, hoog in de atmosfeer, waardoor de warmte van de zon niet kan ontsnappen in de ruimte. Zo wordt het op aarde steeds warmer. In de afgelopen circa 1000 jaar zo’n 1,1C.
Zelfs als je het nieuws over klimaatverandering niet volgt en ook nooit op de weersverwachting let, kun je het toch merken.
1,1 graad warmer; da’s toch niks. En toch merk je dat het weer steeds extremer wordt. Denk aan tropische regenbuien met steeds meer wateroverlast en zorgwekkende droogte in steeds meer provincies. Het aantal dagen vorst daalt gestaag (bron: Datagraver.com).
Dat voorspelt niet veel goeds voor de Elfstedentocht. De natuur is in de war. Een heg loopt uit in november, als ook plotseling narcissen opduiken in het gras. Vogels, zoals zwanen en ganzen krijgen nog jongen in de nazomer. Meer vogels blijven overwinteren, omdat er hier genoeg voedsel is en de temperatuur bijna nooit onder nul zakt.
Het ijs aan de Noord- en Zuidpool en van de gletsjers in de bergen smelt steeds sneller. De zeeën worden minder zout. Zeestromingen dreigen te veranderen. De zuurgraad van het water stijgt, het zuurstofgehalte daalt. De permafrost ontdooit en laat daardoor grote hoeveelheden methaan vrij.
- In dit artikel lees je over regionale verschillen in de opwarming.
- Wetenschap in Beeld noemt op een luchtige manier een aantal gevolgen van de opwarming van de aarde.
- Ernstiger is dat klimaatverandering ook risico’s oplevert voor de voedselproductie.
- De beschikbaarheid van drinkbaar water wordt een probleem. Want zonder gletsjers, geen rivieren.
- Samen ontstaan er dan misschien nog meer veiligheidsrisico’s (oorlogen om water, vluchtelingen, migratie).
Bewoonbaarheid van de aarde
1,5 Graad betekent voor delen van Azië en Afrika dat de temperatuur overdag in een deel van het jaar tot 50 graden kan stijgen. ’s Nachts is het dan tien graden ‘koeler’. Die gebieden worden grotendeels onbewoonbaar voor mens en dier.
The Guardian schrijft daarover.
Maar ja, de afstand van Heiloo of Hasselt tot de evenaar is vrij groot. Moet je je dan wel zorgen maken over die 50 graden?
- En Nederland dan? Of België?
- Hoe bewoonbaar blijven Nederland en België?
- Wat is de situatie in jouw provincie, jouw woonplaats, jouw school -wat voor klimaatverandering zie je om je heen?
- Misschien kun je het vinden in de klimaatatlas. Wanneer wordt jouw gemeente CO2-neutraal?
- Wat is jouw bijdrage aan die doelstelling?
- Hoe groot of klein is jouw voetafdruk? Met de
voetafdruk calculator reken je het snel uit.
Het verleden ligt vast, de toekomst is maakbaar.
