Economie: consumptie

  • Als je dit plaatje met de kosten van een T-shirt bekijkt, zie je meteen wie het meeste aan een shirtje verdient. En wie er bijna niets aan verdient.
    - Vind je dat eerlijk of is dat nu eenmaal zo?
    - Als je 50 procent korting krijgt, lijdt de winkel dan verlies?
  • Wordt de natuur er beter of slechter van als jij een shirtje, broek of sneakers koopt? Of heeft dat niets met elkaar te maken?
    - Waarschijnlijk wordt de natuur er slechter van. De vraag is hoe ze worden gemaakt. Met of zonder schadelijke verfstoffen bijvoorbeeld. Hoeveel water was er nodig voor de fabricage? Is de katoen van je broek bespoten met bestrijdingsmiddelen? Hoe ver hebben de grondstoffen (katoen, plastic) gereisd naar de fabriek en van de fabriek naar de winkel?


  • Hoe groot is de CO2-voetafdruk van sneakers en jeans?
    Antwoorden:
    - Sneakers 13 kg CO    2, jeans 20 kg CO2.
    - Watergebruik voor jeans: circa 7.000 liter (inclusief irrigatie), voor shirtjes bijna 3.000 liter.



  • Hoe zou jij de gevolgen van textielproductie voor de natuur en het klimaat kunnen ­verminderen?
    Antwoorden    :
    - Minder en minder vaak kopen, recyclen van kleding die je niet meer wil dragen of verkopen op een site voor tweedehands kleding.
    - Koop bij (online) winkels die duurzame kleding en schoenen verkopen.
    - Kijk voor oplossingen eens op         Kringcoop.


  • Wat moet er gebeuren om fabrieksarbeiders minder kwetsbaar te maken?
    Antwoord:
    - Een eerlijk loon betalen, goede arbeidsomstandigheden en een veilige werkomgeving bieden, geen discriminatie toestaan, gelijke kansen bieden.


  • Wat vind je van vlees- en zuivelvervangers? Heb je ze wel eens geproefd? Vergelijk het label van bijvoorbeeld vegetarische kip met dat van een echte kip.
    - Wat is de foodafdruk van vlees en vleesvervangers?
    - Vind je dat vlees of visvervangers op echt vlees of echte vis moeten lijken?


  • Chocola, wie lust het niet? Wat weten we over chocola?
    - Chocola wordt gemaakt van: cacaobonen.
    - Cacao groeit in: Azië, Afrika, Latijns-Amerika.
    - De wereldproductie cacaobonen in 2020 was ruim         3 miljoen ton.


  • Lees het stukje over de cacaoteelt op Wikipedia. Welke maatschappelijke problemen spelen er bij de cacaoteelt? Welke SDG’s horen daarbij?
    Antwoorden:
    - Kinderarbeid, lage opbrengst voor kleine cacaoboeren (10-13%). Vergelijk dat eens met het loon van de textielarbeiders die T-shirtjes maken (het voorbeeld hierboven): ­hoeveel procent van de uiteindelijke verkoopprijs krijgen zij? (0,6 procent)
    - SDG1, SDG4, SDG8, SDG10, SDG12, SDG15.


  • Cacaobonen komen per containerschip naar Amsterdam of Rotterdam. Bij een reis van het Caribisch Gebied naar Amsterdam, die bijna een maand duurt, stoot een containerschip ­bijna 5 miljoen ton CO2 uit. Het schip plus de lading wegen zo’n 120.000 ton. Stel dat het schip één container met cacaobonen van 10 ton aan boord heeft. Wat is dan de ­CO2-voetafdruk van die ene container cacaobonen?
    - Antwoord: 5.000.000/(0,1*120.000) = 417 kg CO2


  • De chocoladefabriek is bijna door z’n voorraad cacaobonen heen en wil snel 10 ton ­cacaobonen per luchtvracht naar Amsterdam laten vliegen met een Jumbojet. De afstand is 9.000 km. Tijdens de vlucht gebruikt de Jumbo 12 liter kerosine per kilometer. De ­CO2-uitstoot per liter kerosine is 2,75 kg. Het vliegtuig en de lading wegen 100.000 kg.
    - Hoeveel CO    2 veroorzaakt deze vlucht?
    Antwoord: 12 ltr x 9.000 km x 2,75 kg = 297.000 kg CO    2.
    - Hoeveel kilo CO2 komt voor rekening van de 10 ton cacaobonen? Antwoord: 10% van 297.000 = 29.700 kg.


  • Er is ook een milieuvriendelijke manier voor het transport, namelijk per (modern) zeilschip. Kijk maar eens bij Rederij Fair Transport. De zeilschepen van Fair Transport vervoeren maar 10 ton per keer of in totaal ton per jaar.
    Vergelijk dat eens met de wereldproductie cacaobonen. Waarom wil de rederij in deze tijd terugvallen op de langzame zeilvaart?
    Antwoorden:
    - Om de CO2 voetafdruk van chocola te verkleinen.
    - Om te bewijzen dat schone vrachtvaart mogelijk is.
    - Onder andere om de cacaoboeren een eerlijke prijs voor hun product te betalen. Het gaat dus om eerlijke handel         (FairTrade).


  • De chocola die de zeilschepen vervoeren kost in de winkel, omgerekend per kg, meer dan chocola, die per containerschip is verscheept.
    Vergelijk in de super de prijzen voor pure chocoladerepen zonder toevoegingen (nootjes en dergelijke). Neem met je mobiel foto’s van de prijsbordjes.
    Hoe groot is het prijsverschil?
    - € 10 of meer.


  • Hoe kan dat nou? Is de lading cacaobonen van het zeilschip te duur of is die van het ­containerschip te goedkoop? Hoe verklaar je het prijsverschil?
    Antwoorden:
    - De lading cacaobonen van het containerschip is te goedkoop. Het containervervoer rekent namelijk geen kosten van de CO    2-emissies (momenteel € 80 - € 100/ton). Gelukkig gaat dat vanaf 2026 veranderen.
    - Een eerlijke prijs voor de boeren betekent dat de chocoladefabriek een hogere inkoopprijs voor cacaobonen betaalt.
    - Welke chocola zou jij kopen?